PCIe 5.0 چیست و چرا برای کامپیوترها اهمیت زیادی دارد؟ - وبلاگ فروشندگان

به گزارش وبلاگ فروشندگان، با عرضه پردازنده های سری Alder Lake اینتل و با توجه به اینکه پردازنده های سری رایزن 7000 شرکت AMD به زودی راهی بازار می شوند، استاندارد PCIe 5.0 روز به روز مورد توجه بیشتری قرار می گیرد. اما PCIe 5.0 دقیقا چیست و آیا باید یک مادربرد دارای این مشخصه را خریداری کنید؟

PCIe چیست؟

این کلمه مخفف عبارت اتصال سریع قطعات جانبی است. PCIe به زبان ساده استانداردی است که به قطعات جانبی اجازه می دهد به مادربرد متصل شوند و با پردازنده ارتباط برقرار کنند. در سال 2003 اولین نسل این استاندارد از طریق سازمان PCI-SIG معرفی شد و از آن زمان چند نسل مختلف از آن برای کامپیوترها ارائه شده است.

استاندارد PCIe در ابتدا برای جایگزینی تعدادی از استاندارد های قدیمی مانند PCI، PCI-X و APG توسعه پیدا کرد. این استاندارد نو نیاز به ارائه عملکرد عالی داشت و باید همه فن حریف ظاهر می شد. همچنین سازمان PCI-SIG تلاش کرد که این استاندارد نو تا حد ممکن با نسل های قبلی همین استاندارد سازگار باشد.

به همین علت یک قطعه قدیمی مربوط به سال 2008 که مبتنی بر PCIe 2.0 محسوب می شود با مادربرد دارای اسلات های PCIe 5.0 سازگار است. بنابراین کاربران در مورد این موضوع نگرانی نخواهند داشت.

PCIe برای چه کارهایی مورد استفاده قرار می گیرد؟

اسلات های PCIe برای اتصال قطعات مهم به مادربرد کامپیوتر مورد استفاده قرار می گیرند. به عنوان مثال می توانیم به کارت گرافیک اشاره کنیم که در هر ثانیه باید میلیاردها عملیات را انجام دهد. همچنین قطعاتی مانند کارت شبکه، کارت صدا، برخی حافظه های SSD و چندین قطعه دیگر از همین راه به کامپیوتر وصل می شوند.

طبیعتا تمام این قطعات اندازه یکسانی ندارند و همچنین پهنای باند مورد نیاز آن ها یکسان نیست. به همین علت شاهد چندین نوع مختلف از کانکتورهای فیزیکی برای PCIe هستیم.

راستا ارتباطی PCIe و اعداد x1، x4، x8 و x16 چه معنایی دارند؟

برای تقسیم بندی اسلات های PCIe از واحد راستا ارتباطی یا همان Lane استفاده می کنند که به صورت عدد مطرح می شود. تعداد راستاهای ارتباطی هم نشان دهنده پهنای باند اسلات موردنظر است. به عنوان مثال PCIe 5.0 در هر راستا ارتباطی از پهنای باند 8 گیگابایت در ثانیه پشتیبانی می کند. البته این پهنای باند به دریافت و ارسال داده تقسیم می شود و بنابراین چنین اسلاتی می تواند در هر ثانیه 4 گیگابایت داده را ارسال و 4 گیگابایت دریافت کند.

زمانی که شاهد قرارگیری عبارت PCIe 5.0 x1 روی یک محصول هستید، این یعنی محصول موردنظر از استاندارد PCIe 5.0 بهره می برد و از فقط یک راستا ارتباطی PCIe استفاده می کند. اگر هم روی محصول عبارت PCIe 5.0 x16 نوشته شده باشد، این یعنی محصول خریداری شده هر 16 راستا ارتباطی PCIe 5.0 را مورد استفاده قرار می دهد که به معنای پهنای باند 128 گیگابایت در ثانیه است.

این اعداد مربوط به x1 تا x16 هم مربوط به اندازه این اسلات ها است و هرچه این عدد بزرگ تر باشد، اسلات موردنظر اندازه بزرگ تری دارد.

قطعات جانبی با توجه به قدرت پردازشی که نیاز دارند، اندازه ارتباط با اسلات را تعیین می کنند. به همین علت کارت های گرافیک معمولا از تمام پورت های x16 بهره می برند ولی کارت های صدا یا شبکه در بیشتر موارد از اسلات های x1 یا x6 استفاده می کنند.

در بیشتر مادربردهای معمولی شاهد پورت های x1، x4 و x16 هستیم. در مادربردهایی که دارای پورت x8 هستند، این پورت به شکل اسلات x16 ارائه می شود و صرفا پهنای باند در حد x8 پشتیبانی می کند. باید خاطرنشان کنیم اگر قطعه موردنظر دارای کانکتور PCIe کوچک تر باشد، می توانید آن را به اسلات های بزرگ تر وصل کنید و با این کار فقط پهنای باند موردنیاز مورد استفاده قرار می گیرد.

در میان اسلات های معمولی، باید به اسلات M.2 اشاره کنیم. این اسلات به طور تعیین برای حافظه های SSD مبتنی بر NVMe مورد استفاده قرار می گیرند. M.2 به طور فیزیکی با پورت های استاندارد PCIe سازگار نیست ولی از کانکشن PCIe x4 استفاده می کند.

PCIe 5.0 چه مزایایی دارد؟

مهم ترین ویژگی این استاندارد، بحث سرعت آن است. به طور تعیین PCIe 5.0 دو برابر سرعت بیشتری نسبت به نسل قبلی ارائه می دهد. طبیعتا قرار نیست تمام کاربران معمولی از حداکثر سرعت PCIe 5.0 استفاده کنند. اما برخی کارها حداکثر سرعت این اسلات ها مورد استفاده قرار می گیرد. بنابراین برای کاربران حرفه ای چنین تعیینه هایی اهمیت بسیار زیادی دارد.

گفتنی است در حال حاضر فقط تعداد اندکی از قطعات از PCIe 5.0 پشتیبانی می کنند و بیشتر آن ها برای استفاده های صنعتی ارائه شده اند. گفته می شود انویدیا برای کارت های گرافیک سری RTX 4000 بار دیگر از PCIe 4.0 استفاده خواهد کرد و در مورد کارت های گرافیک سری AMD Radeon RX 7000 هم احتمالا شاهد پشتیبانی از PCIe 5.0 نخواهیم بود. همچنین برای SSDهای مختص کاربران معمولی هم هنوز این استاندارد نو ارائه نشده است.

در رابطه با ارزش خرید مادربرد و پردازنده های سازگار با این تکنولوژی باید بگوییم که اگر در پی ارتقای کامپیوتر دسکتاپ خود هستید، پس با انتخاب مدل های نو پردازنده و مادربرد های تازه نفس، در آینده می توانید از قطعات مبتنی بر PCIe 5.0 و مزایای مختلف آن ها بهره مند شوید. اما با توجه به فرایند فعلی، به نظر می رسد PCIe 5.0 تا چند سال دیگر همه گیر نخواهد شد و تا آن زمان اینتل و AMD از پردازنده های بسیار بهتری رونمایی خواهند کرد. در این میان باید به استاندارد PCIe 6.0 هم اشاره کنیم که رسما معرفی شده و باید ببینیم این استاندارد چه زمانی فراگیر می شود.

منبع: How To Geek