ملکی: طراحی دوره تحصیلی یک ضرورت بی بدیل است - وبلاگ فروشندگان

به گزارش وبلاگ فروشندگان، تهران (پانا) - رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، برنامه ریزی درسی را به منزله یک سفر دانست و گفت برنامه ریزی درسی یک مسافرت است لذا از زمانی که ما برنامه ریزی برای درس معینی را شروع می کنیم، وارد این سفر می شویم.

به گزارش روابط عمومی و امور بین الملل سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، بخش دوم گزارش دفاتر سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی با حضور ریاست سازمان و مدیران، به ارائه گزارش دفتر تالیف فنی و حرفه ای سازمان اختصاص یافت.

در ابتدای این جلسه، حسن ملکی، رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به حدیثی از امام علی (ع) اشاره نمود و گفت: مولا علی(ع) در نهج البلاغه به قاعده مهمی اشاره نموده است که در آن فرد هر کاری که انجام می دهد، باید بداند که منشاء کجاست، در کجا قرار داریم و به کجا می رویم؟ این بیان یک ریشه فلسفی و هستی شناختی دارد که به خلقت انسان مربوط است اما ما در این نشست بعد اجتماعی این حدیث را مد نظر داریم. در زندگی هر فرد و گروهی ضروری است که این سه سوال مقدس را مد نظر داشته باشد زیرا پاسخ اینگونه سوالات انسان را به سمت تعالی و پیشرفت سوق می دهد.

برنامه ریزی درسی یک کار گروهی است

وی اضافه نمود: ما در این جلسه در پی پاسخ به این سه سوال هستیم تا بدانیم که در کجای کار هستیم، به کجا می رویم و قرار بود که به چه نقطه ای دست پیدا کنیم زیرا این امر به پیشرفت ما در جهت یاری شایانی می نماید و باعث برطرف نقاط ضعف خواهد شد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی از همکاران دفتر تالیف فنی و حرفه ای تشکر کرد و گفت: کوشش های صادقانه و خالصانه همکاران در این دفتر بر ما پوشیده نیست و بابت این امر نیز از یکایک همکاران سپاسگذارم.

ملکی ادامه داد: بعضی در ادبیات برنامه درسی، برنامه ریزی درسی را یک سفر می دانند زیرا انسان در یک سفر در پی هدفی هست و راهی را برای دستیابی به هدف انتخاب می نماید و در راه نیز منزلگاه هایی را بر اتراق انتخاب می نماید. یک مسافر باید توشه راه نیز داشته و احتیاجمند پیش بینی هایی نیز برای جلوگیری از صدمه راهزنان و یک راه بلد در راستای نرفتن به کوره راه ها نیز هست. یک مسافر باید به زمان نیز توجه کند زیرا دیر رسیدن یا خسته رسیدن هر دو مخرب است و متعادل و به موقع رسیدن، مهم است لذا می توان گفت که برنامه ریزی درسی یک مسافرت است و ما از زمانی که برنامه ریزی برای درس تعیینی را شروع می کنیم، وارد این سفر می شویم.

وی تاکید نمود: همانطور که در مسافرت مقصد تعیین می گردد، در برنامه ریزی درسی باید اهداف تعیین گردد. همانگونه که راه را در سفر دقیق انتخاب می کنیم، در برنامه ریزی درسی باید فرایند تعیین گردد. همانگونه که در سفر راه بلد انتخاب می گردد، در برنامه ریزی درسی نیز احتیاجمند متخصصان و اهل نظر هستیم زیرا قرار دادن برنامه درسی به دست افراد غیر متخصص و نااهل به معنای باختن است. همانگونه که در سفر از راهزنان دور می شویم باید در برنامه ریزی درسی نیز از راهزن های برنامه درسی دور شویم و از فریب کوره راه ها نیز دوری کنیم و راه را به درستی بشناسیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بر لزوم توجه به کار گروهی تاکید نمود و گفت: در برنامه ریزی درسی احتیاجمند کار گروهی هستیم و کار تک نفره و فردی راه به جایی نخواهد برد. ما در این جلسه در پی مواخذه، یا نمره دهی نیست بلکه در پی فهم موقعیت در راستای برطرف موانع و ایجاد موقعیت پیشرفت هستیم لذا با نگاه تحلیلی به گزارش های این جلسه خواهیم پرداخت و در پی چراها هستیم و بدانیم که مسائل در کدام نقاط قرار دارند و احتیاجمند اصلاح در چه بخش هایی هستیم.

بهنام نیک نژاد، مدیر طرح و برنامه نیز در ادامه جلسه به ارائه گزارش تحلیلی این دفتر پرداخت و گفت: به لطف خداوند، اقدامات این دفتر در بعضی از موارد بسیار بیشتر از حد انتظار بوده است البته آنچه که امروز ما در این برنامه ارائه خواهیم کرد کاملا بر مبنای مستندات و مواردی است که به صورت ریز داده ها، ما ارائه شده است.

وی در ادامه به ارائه گزارش جزئیات اقدامات اجرا شده در دفتر تالیف فنی و حرفه ای و اندازه انتظارات در بخش های پژوهش و تحقیق پرداخت. موضوعاتی چون تحلیل حرف و مشاغل بازار کار و رشته های فنی و حرفه ای، مطالعه تطبیقی الگوهای برنامه ریزی درسی، آسیب شناسی و طراحی نظام ارزشیابی فنی و حرفه ای و کاردانش، شناسایی مسائل اساسی گروه های درسی فنی و حرفه ای از جمله این موضوعات این بخش بود.

در ادامه، اقدامات اجرایی در بخش طراحی و تدوین، اجرا و ارزشیابی، غنی سازی کتاب های درسی و جزئیات مربوط به قراردادها، بودجه بندی و پروژه های برون سپاری، از جمله مباحثی بود که در این گزارش ارائه شد.

فراوری 6 هزار دقیقه محتوا در بخش رمزینه های سریع پاسخ

افشار بهمنی، مدیرکل دفتر تالیف فنی و حرفه ای و کاردانش نیز در بخش دیگری از این جلسه به ارائه گزارش این بخش پرداخت و گفت: ماهیت این جلسات به کیفیت بخشی و حل مسائل و مسائل بسیار یاری می نماید و در این عرصه موثر است.

وی ادامه داد: 11 مورد از پژوهش هایی که برون سپاری شده بود در کمیته پژوهش به پروپزال رسید اما هنوز برای شورای پژوهشی ارسال نشده است زیرا دارای چند اصلاحیه است.

مدیرکل دفتر تالیف فنی و حرفه ای و کاردانش توضیح داد: چالش جدی ما در این عرصه پژوهشگرانی هستند که در حوزه فنی و حرفه ای، بتوانند دارای فهم موقعیتی باشند. بر همین مبنا نیز، ما با دانشگاه شهید رجایی و دانشگاه فنی و حرفه ای مکاتباتی داشتیم که متعاقب آن پژوهشگران محدودی آماده همکاری با ما شدند که البته در میانه راه رفت و برگشت هایی نیز داشت البته ده مورد از پژوهش هایی که به گروه ها واگذار شد، به لطف خداوند انجام شد و مستندات آن نیز، قابل بهره برداری است.

وی گفت: به کارگیری بازنشسته ها و کارشناسان پاره وقت اندکی در این بخش به ما یاری کرد تا بتوانیم بخشی از کمبود نیرو را پوشش دهیم اما متاسفانه تعطیلی های مربوط به کرونا و درگیری کارشناسان با این بیماری، در بعضی موارد واقعا ما را با مضیقه رو به رو کرد.

بهمنی ادامه داد: حجم بسیار بالای رمزینه های سریع پاسخ بخش مهمی از اقدامات ما در این مدت بود و بیش از 6 هزار دقیقه محتوا، در این بخش، فراوری شد که کاری بزرگ به شمار می رود. در این فرایند کوشش های بی دریغی بر عهده همکاران من نهاده شد که جای تشکر دارد.

در ادامه عبدالله زاده، به ارائه گزارشی از فرایند اجرای رمزینه های سریع پاسخ پرداخت و گفت: فراوری فیلم ها جزء برنامه های اصلی ما بوده است و طی 5 ماه، تنها دو مورد، وجود دارد که هنوز به فراوری نهایی نرسیده است و احتمالا تا انتها هفته به اتمام خواهد رسید.

وی اضافه نمود: در بخش رمزینه های سریع پاسخ، کار به صورت صد در صد به اتمام رسیده است زیرا در بحث فراوری، طی هیچ سالی سازمان بیش از 20 فیلم فراوری ننموده است اما ما طی 5 ماه، بالغ بر 53 فیلم فراوری نموده ایم که 40 اثر بارگزاری شده و مابقی در حال آنالیز هستند. این در حالی است که ما به علت کرونا، امکان جلسات و حتی سفر را نداشتیم لذا باید محدودیت ها را نیز در جهت مد نظر قرار دهیم.

آریانژاد نیز در این بخش به شرح درباره پژوهش در طراحی دوره تحصیلی فنی و حرفه ای و الگوی احتیاج سنجی، تجزیه و تحلیل حرف و مشاغل پیشنهادی، پرداخت و گفت: ما طی این مدت جلسات متعددی با اساتید و صاحب نظران در بخش احتیاجسنجی داشتیم البته اسنادی نیز، در گذشته وجود داشت، لذا ما سعی کردیم که با نگاهی موشکافانه پیش برویم و تمامی این اسناد را مورد تحلیل قرار دهیم. در این جهت پس از مطالعه سه عنوان منابع احتیاج سنجی، تکنیک های احتیاج سنجی و امکان سنجی داشتیم که هر کدام در مقطع و مبانی مختلفی مورد آنالیز نهاده شد و کارگروه موضوعات مختلفی را برای آن پیش بینی کرد و ما سعی کردیم که با خرد جمعی به احتیاجسنجی و مباحثی دست پیدا کنیم که در گذر زمان نیز بتواند جوابگوی ما باشد. در نهایت ما به جدولی رسیدیم که با دادن امتیاز به تکنیک های مختلف به یک یا چند تکنیک برای برنامه ریزی درسی دست پیدا کردیم که باعث انعطاف این الگو نیز می گردد. سعی ما این است که طی سه ماهه سوم سال به جمع بندی دست پیدا کنیم و در رشته معماری داخلی به عنوان نخستین بخش از این الگو استفاده کنیم.

گل بخش نیز به شرح فعالیت های راهبری زمینه هنر و ویژگی های رشته صنایع دستی در دو شاخه فنی و حرفه ای و کاردانش پرداخت و گفت: جلسات متعددی با شورای پژوهشی صنایع دستی در این راستا برگزار گردید ضمن اینکه در فضای مجازی نیز مداوم اساتید و صاحب نظران در حال تبادل نظرات هستند.

وی ادامه داد: همانطور که می دانید صنایع دستی به علت تنوع و هویت فرهنگی و استراتژیک و سهولت اشتغال، مواد اولیه بومی و مقرون به صرفه قیمت بودن آن به اشتغالزایی، بسیار شاخه خاصی است زیرا این بخش می تواند ارز آور باشد لذا سعی ما این بوده که به شکل مناسبتری مشاغل مرتبط به این شاخه را ارائه کنیم. ما در حال کوشش هستیم که بتوانیم طی سه ماه آینده الگوی مربوط به این بخش را ارائه دهیم.

خانم رضوانفر، به ارائه گزارشی در راستای چالش های موجود در کاردانش پرداخت و گفت: یکی از چالش ها در این بخش، مربوط به رشته های نو است زیرا گاهی استانداردهای تعریف شده، فاقد اصول و احتیاجسنجی بوده است. در این جهت دو رشته حمل و نقل ریلی و خط و سازه های فنی را، مورد آنالیز قرار دادیم و راهنمای برنامه درسی آن نیز در دست تکمیل است.

ضرورت توجه به ظرفیت های دفاتر در تدوین برنامه های مصوب

علی محبی در ادامه از اقدامات اجرا شده تشکر کرد و گفت: با توجه به حجم بالای کار در بخش فراوری رمزینه های سریع پاسخ تدبیری اندیشیده شده که قرار شد برای هر کتاب یک محتوا بارگزاری گردد. نکته دیگر این بود که در فنی و حرفه ای از ابتدای آبان ماه محدودیت هر کتاب یک رمزینه برداشته می گردد و انشاالله تمام محتواها بارگذاری خواهد شد که طی مدت به جامانده انجام خواهد شد. ضروری است که بر روی زمانبندی کارها برای طراحی دوره نیز بیاندیشیم زیرا خروجی کارها زمانی مفید است که بتوانیم در بدنه برنامه ریزی آن را اعمال کنیم.

وی اضافه نمود: پذیرش برنامه های بیش از ظرفیت در این دفتر نیز نمود دارد البته همه این موارد پیشنهاد خود دفاتر است اما ضروری است که به ظرفیت نیز توجه نمایند. ضعف ساختاری نیز نکته دیگری است که باید به آن توجه گردد زیرا گروه پژوهش و تربیت معلم، نادیده گرفته شده اند و متاسفانه گروه منحل شده است لذا ضروری است که یک برش عملیاتی در این بخش داشته باشیم. استفاده از ظرفیت های برون سازمانی در این دفتر نیز باید مد نظر قرار گیرد و باید با رعایت فرایندها از پتانسیل های بیرونی نیز بهره مند شویم.

محمد علوی تبار معاون توسعه منابع و پشتیبانی سازمان نیز در این بخش، به فرایند آنالیز عملکرد دفاتر اشاره نمود و گفت: قطعا زمان بیشتری برای آنالیز موارد مختلف کارهای هر دفتر شامل برون سپاری، قراردادها و .... آنالیز داشته باشیم و سپس بتوانیم درباره درصدهای کار بتوانیم قضاوت کنیم و این امر می تواند تاثیر بسیار زیادی در مفاهمه دو طرف داشته باشد. انشاالله در دوره بعدی و با تصمیمات پیش رو بتوانیم در بازه زمانی وسیعتری به مباحث بپردازیم.

وی اضافه نمود: ضروری است که دفاتر برنامه ها را متناسب با ظرفیت های اجرایی خود ارائه دهند زیرا در میانه سال با این مساله روبرو می شویم که درصد میانگین دفتر با کاهش رو به رو خواهد شد و این اساسا خوشایند نیست. در این جهت باید پتانسیل نیروهای بیرونی را مد نظر قرار دهیم تا در انتها سال با عملکردی متناسب رو به رو شویم.

طراحی دوره تحصیلی یک ضرورت بی بدیل است

در بخش انتهای این جلسه، حسن ملکی به جمع بندی مباحث مطرح شده پرداخت و گفت: در بخش فنی و حرفه ای، نخستین آسیب مربوط به نبودن نقشه کلی یا طراحی دوره تحصیلی فنی وحرفه ای و کاردانش است البته این دغدغه مدتهاست که احساس می گردد و جلساتی نیز در این راستا تشکیل شد اما هنوز حاصل نشده است.

وی اضافه نمود: طراحی دوره تحصیلی یک ضرورت بی بدیل است که جایگزینی ندارد. در ادامه ما باید به نقص ساختاری و تشکیلاتی نیز توجه کنیم البته ما نباید برون فکنی کنیم زیرا بعضی اشکالات ربطی به تشکیلات ندارد بر همین مبنا احتیاجمند ساختار نوین سازمان و دفاتر هستیم تا بتوانیم این بخش را نیز، به تصویب برسانیم.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی توضیح داد: سومین خلاء و آسیب در این بخش، مربوط به فقدان الگوی برنامه ریزی درسی فنی و حرفه ای و کاردانش است. بدیهی است که فنی و حرفه ای با بخش نظری فرق دارد اما قطعا تشابهاتی نیز بین این دو بخش وجود دارد. به نظر من این تفاوت و تشابه در الگوی برنامه ریزی درسی، خود را نشان می دهد لذا ضروری است که در این جهت گام برداریم و بر روی آن تمرکز کنیم.

ملکی ادامه داد: در اسناد تحولی راجع به فنی و حرفه ای و کاردانش دلالت های شفاف وجود ندارد و تنها اشاراتی به این بخش شده که کافی نیست لذا ما باید طراحی دوره داشته باشیم تا این خلاء را پوشش دهیم. نکته دیگر این است که نسبت فنی و حرفه ای با دنیای کار به باز تعریف احتیاج داریم البته طرح تحلیل حرف و مشاغل می تواند به این احتیاج پاسخ دهد بنابراین ضروری است که این الگو پخته گردد و رشته ها به زمینه های شغلی متصل گردد زیرا مشاغل دائم در حال تغییر هستند.

سازمان پژوهش یک درخت کهنسال است

رئیس سازمان پژوهش به ضرورت های بخش فنی و حرفه ای اشاره نمود و گفت: ضروری است که طراحی دوره تا انتها آبان ماه به اتمام برسد. نکته دیگر طراحی الگوی برنامه ریزی فنی و حرفه ای و کاردانش است که باید در مرکز توجه قرار گیرد و کار ویژه شامل مطالعات خاص ادبیات فنی و حرفه ای را می طلبد. الگوی احتیاجسنجی و سایر الگوهای ارائه شده، که در دست انجام است، باید در اسرع وقت به اتمام برسد.

ملکی تاکید نمود: ما احتیاجمند خوشه ای از مشاغل، و نه یک شغل هستیم زیرا در این صورت شایستگی های مشترک را می توان تدوین کرد. امروز در شرایطی است که مشاغل در حال تغییر هستند و گاهی یک شغل زود می میرد، اما زمینه ها عمری طولانی دارند. در این عرصه باید مهارت آموزی دانش آموزان را جدی تر بگیریم و به این سوال پاسخ دهیم که دانش آموز هنگام فارغ التحصیلی در انجام یک مهارت، قابلیت داشته باشد؟ البته این مساله صرفا مختص به فنی و حرفه ای نیست و در بخش نظری نیز کاربرد دارد لذا ضروری است که باید در این باره فکر کنیم.

وی عدم توجه به مهارت را عامل مهمی در مسائل دانست و گفت: متاسفانه ما امروز، در سیستم آموزشی حجم بالایی از دانایی را، اما بدون مهارت شاهد هستیم. به این معنا که دانشجویان یا دانش آموزان دارای تحلیل خوبی هستند اما در کار ناتوان ظاهر می شوند و این امر گاهی در مسابقات بین المللی نیز نمود پیدا می نماید لذا کمیته های پژوهشی در دفاتر باید جدی گرفته گردد و به شورای پژوهشی سازمان متصل گردد.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی اعلام کرد: بدیهی است که اگر سازمان ما به پژوهش نپردازد، اقداماتش سست خواهد بود لذا باید به این مساله کاملا جدی نگاه کنیم و چاره اندیشی داشته باشیم. در این جهت باید دفاتر موضوعات را در کمیته پژوهشی مطرح نمایند و سپس به شورای پژوهشی سازمان ارائه دهند تا مصوب گردد. سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی، ریشه در سالیان بسیار دور دارد و یک درخت کهنسال است بنابراین درست نیست که پژوهش در این سازمان، دیده نگردد زیرا اگر در بدنه برنامه ریزی پژوهش نباشد، کار، فاقد ارزش است.

ملکی گفت: بسیاری از افراد خارج سازمان کار انجام داده اند بنابراین ما باید بتوانیم از این مباحث نیز استفاده کنیم و به نوعی تتبع داشته باشیم و منابع اصلی را در عرصه پژوهش ها به دست آوریم. تتبع در این بخش، به معنای جستجوی منابع است لذا ما باید یک بانک اطلاعاتی داشته باشیم و بتوانیم پژوهش های مربوط به کار خود را جمع آوری کنیم و پژوهشگران را بشناسیم.

وی اضافه نمود: ما احتیاجمند الگوی بهره وری از ظرفیت های بیرون از سازمان هستیم تا بدانیم که با چه قاعده و روشی می توانیم از پتانسیل های خارج از سازمان بهره مند شویم زیرا کوشش ما این نیست که کاری را به دیگران بسپاریم بلکه مساله استفاده از اندیشه سایر افراد و در بیرون سازمان است لذا باید بر روی نکات موجود در این بخش توجه ویژه داشته باشیم.