نگاهی به اصلی ترین محورهای روابط ایران و قرقیزستان - وبلاگ فروشندگان

به گزارش وبلاگ فروشندگان، پیگیری مفاد نقشه راه 10 ساله همکاری های ایران و قرقیزستان، رایزنی در زمینه بازگشت مبادلات تجاری دو کشور به فرایند رو به رشد پیش از سال 99 و نیز پیگیری همکاری های ترانزیتی از جمله مهم ترین محورهای روابط ایران و قرقیزستان در سفر ظریف خواهد بود.

به گزارش گروه بین الملل وبلاگ فروشندگان، وزیر امور خارجه کشورمان در یک سفر دوره ای از 16 تا 19 فروردین ماه به کشورهای آسیای مرکزی، از جمله قرقیزستان سفر خواهد نمود. قرقیزستان از آن جهت که طی ماه های اخیر چندین ماه بی ثباتی ناشی از اعتراضات مجلسی و تغییر دولت را تجربه نموده، برای جمهوری اسلامی ایران حائز اهمیت است.

اولین ملاقات رسمی مقامات عالی رتبه ایران با دولت جدید قرقیزستان

پس از برگزاری انتخابات مجلسی در اوایل ماه اکتبر سال گذشته میلادی، گروه های مختلفی از معترضین به نتایج انتخابات در میدان آلا-توی بیشکک تجمع نموده و در شب روز 5 اکتبر معترضین وارد ساختمان مجلس و نهاد ریاست جمهوری شدند.

در پی این تحولات، دادستانی قرقیزستان حکم به لغو نتایج و تکرار انتخابات مجلسی داد، اما معترضین با مطالبه استعفای دولت همچنان در خیابان ها باقی ماندند.

در نهایت با انحلال دولت و برکناری نخست وزیر جدید نیز کار به انتها نرسید و سورانبای جین بیک اف، رئیس جمهوری قرقیزستان که از سال 2017 برای یک دوره 5 ساله به عنوان رئیس جمهور انتخاب شده بود، 2 سال قبل از انتها دوره اش استعفا کرد.

سادیر جباروف از مخالفان سیاسی دولت که تا پیش از این در زندان به سر می برد، پس از آزادی در حین اعتراضات به نخست وزیری رسید و انتها در انتخابات ژانویه 2021 توانست با پیروزی بر رقبا به عنوان رئیس جمهور جدید این کشور انتخاب گردد.

اگرچه دولت جدید قرقیزستان به طور کامل مستقر شده است، اما گذار از چند ماه بی ثباتی سیاسی و شرایط بسیار سخت مالی و اجتماعی ناشی از شیوع بیماری کرونا، شرایط سختی را برای این جمهوری در آسیای مرکزی رقم زد.

در عین حال، روی کار آمدن دولت جدید در نتیجه یک شبه انقلاب در این جمهوری موجب بازنگری در بعضی محورهای سیاست خارجی این کشور شده است. در این چارچوب، سفر محمدجواد ظریف به قرقیزستان به عنوان اولین مقام عالی رتبه ایرانی که با مقامات دولت جدید قرقیزستان ملاقات می نماید، بسیار حائز اهمیت است.

پیش از این وزرای امور خارجه روسیه، ترکیه و ازبکستان نیز به بیشکک سفر نموده بودند. سفر وزیر امور خارجه کشورمان در این بازه به قرقیزستان می تواند نشانه ای از صندلی جدید قرقیزستان در سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باشد.

ورود به نیمه دوم نقشه راه همکاری 10 ساله

قرقیزستان تنها جمهوری آسیای مرکزی است که دارای یک سند استراتژیک 10 ساله تحت عنوان نقشه راه همکاری ها با جمهوری اسلامی ایران است. این سند راهبردی در سفر سال 1395 حسن روحانی، رئیس جمهوری کشورمان به قرقیزستان به امضای روسای جمهور دو کشور رسید.

در آن موقع آلماسبیک آتامبایف رئیس جمهور قرقیزستان بود. این سند شامل هشت فصل کلیدی از جمله همکاری های سیاسی، تجاری و مالی، نیرو و صنعت، حمل و نقل و ارتباطات، کشاورزی و صنایع تبدیلی، همکاری های استانی، فرهنگی و بشرمحبت آمیز، علمی و فنی، گردشگری و حوزه بهداشت، و در نهایت امنیت و مبارزه با بلایای طبیعی و حفاظت محیط زیست بود.

تا به امروز بخش هایی از این فرایند همکاری بین دو کشور طی شده و به ویژه طی یک سال اخیر بعضی همکاری های دوجانبه را شاهد بوده ایم. جمهوری اسلامی ایران در طول یک سال گذشته دو محموله از یاری های بشرمحبت آمیز خود را در زمینه مقابله با بیماری کرونا برای قرقیزستان ارسال نموده است.

در همین حال، بعضی پروژه های دیگر ایران نظیر مجموعه ورزشی در ایالت اوش قرقیزستان نیز دی ماه سال گذشته افتتاح شد. دو کشور همچنین همکاری های جدیدی را در حوزه صنایع دارویی و پزشکی شروع نموده اند.

با روی کار آمدن دولت جدید قرقیزستان به رهبری سادیر جباروف، تاکید مجدد بر مناسبات محبت آمیز دو کشور و تداوم کوشش های مشترک برای اجرایی شدن این نقشه راه همکاری های 10 ساله، یکی از محورهای اصلی ملاقاتهای وزیر امور خارجه کشورمان با مقامات قرقیز خواهد بود.

پیش از این در سال 98 و در جریان سفر روحانی به قرقیزستان و ملاقات وی با سورانبای جین بیک اف، رئیس جمهور سابق این کشور نیز مفاد این نقشه راه همکاری ها پیگیری شده بود.

مناسبات مالی و تجاری

ایران و قرقیزستان طی سال های اخیر یک فرایند رو به رشد از مبادلات تجاری را تجربه نموده اند. بنا بر گزارش سازمان توسعه تجارت ایران، در حالی که در سال 1395 مجموع مبادلات تجاری دو کشور 30 میلیون دلار بود، در سال 97 این رقم به 44 میلیون دلار و در سال 98 با رشدی 71 درصدی به 76.6 میلیون دلار رسیده است. با این حال در سال 99 و با شیوع بیماری کرونا، این فرایند صعودی و رو به رشد، نزولی شده و مجموع مبادلات تجاری دو کشور با 37 درصد کاهش به 43 میلیون دلار رسیده است.

این در حالی است که موافقتنامه تجارت آزاد ایران و اتحادیه مالی اوراسیا که قرقیزستان یک عضو دائمی آن است، از آبان ماه سال 98 اجرایی شده و پیش بینی می شد با اعمال تعرفه های ترجیحی در بیش از 500 قلم از کالاهای صادراتی و وارداتی طرفین، این فرایند با رشد بیشتر و جدی تری همراه گردد.

با این حال، بحران شیوع کرونا مسائل عدیده ای پیش روی طرفین قرار داد که منجر به لغو بعضی اقدامات نظیر راه اندازی پرواز مستقیم تهران- بیشکک شد. به همین دلیل بیش از یک سال از برگزاری دوازدهمین اجلاس کمیسیون مشترک همکاری های مالی دو کشور در تهران می گذرد و در چارچوب توافقات جدید دور سیزدهم از این نشست های مشترک پیش بینی می گردد به زودی در بیشکک برگزار گردد.

در همین حال ترانزیت و حمل و نقل بین المللی نیز یکی از محورهای کلیدی همکاری مالی طرفین بوده است. قرقیزستان نخستین جمهوری آسیای مرکزی بود که در سال 2007 اقدام به ایجاد تاسیسات حمل و نقل در بندر استراتژیک چابهار کرد.

به همین دلیل نیز در مرداد ماه سال 98 سفیر قرقیزستان در تهران ضمن ملاقات از منطقه آزاد چابهار، آمادگی کشورش را برای ترانزیت از بندر شهید بهشتی چابهار اظهار داشت و بعضی توافقات نظیر تسهیل صدور ویزا، واگذاری دفتر به بخش خصوصی قرقیزستان و جذب سرمایه گذاری خارجی در چابهار صورت گرفت.

با این حال در سال 99 ترانزیت بین المللی قرقیزستان از جهت ایران نیز همچون دیگر کشورهای آسیای مرکزی به دلیل بسته شدن مرزهای ترکمنستان با مشکل جدی روبرو شد. این مساله اما دو کشور را به سمت بهره گیری از جهتهای آلترناتیو سوق داد.

در مرداد ماه سال 99 بود که کریدور بین المللی ایران- افغانستان- تاجیکستان- قرقیزستان موسوم به کریدور کتای (KTAI) با عبور پنج کامیون از این جهت به صورت رسمی افتتاح شد.